Rozdział 11 Laozi

Tekst chiński

sānshígòngdāngyǒuchēzhīyòng
shānzhíwéidāngyǒuzhīyòng
záoyǒuwéishìdāngyǒushìzhīyòng
yǒuzhīwéizhīwéiyòng
 

 

Tłumaczenie

Trzydzieści szprych łączy się wokół piasty. To od jej pustki zależy użyteczność wozu.
Z gliny lepi się naczynia. To od ich pustki zależy użyteczność naczyń.
Drąży się drzwi i okna, aby stworzyć dom. To od ich pustki zależy użyteczność domu.
Dlatego korzyść płynie z bytu, a użyteczność rodzi się z niebytu.

Uwagi

A: W starożytności każde koło wozu składało się z trzydziestu szprych; ten układ przypominał (dosł. „naśladował”) dni księżyca. Piasta (B) jest pusta, przyjmuje oś, która wprawia koła w ruch, dzięki czemu wóz toczy się po ziemi. Gdyby wóz (E) nie był wyposażony w pustą piastę, która pozwala osi się obracać, nie mógłby się toczyć po ziemi.

E: Gdyby naczynia nie miały wewnętrznej pustki, nie mogłyby nic pomieścić.

E: Gdyby dom nie miał pustki drzwi i okien, które pozwalają wchodzić i wychodzić oraz wpuszczać światło dzienne, nie można by w nim mieszkać.

E: Użyteczność wozów, naczyń i domów wynika dla wszystkich ludzi w cesarstwie z ich istnienia lub posiadania. Użyteczność wozu zależy od ruchu osi (w pustce piasty); użyteczność naczyń zależy od ich zdolności do pomieszczenia; użyteczność domu zależy od jego właściwości pozwalających ludziom wchodzić i wychodzić oraz wpuszczać światło. Te różne użyteczności zależą z kolei od pustki (czyli pustych części piasty, naczyń i domów). Dlatego 老子 Lǎozǐ mówi: Użyteczność zależy od pustki. Zauważam, dodaje komentator E, że chociaż 老子 Lǎozǐ wielokrotnie wspomina w tym rozdziale o bycie i niebycie (istnieniu tych przedmiotów i ich pustce), jeśli zbada się, jaki jest jego cel, okaże się, że wychodzi od bytu (tego, co istnieje), aby w sposób wyrazisty pokazać, jak bardzo niebyt (pustka) jest godny szacunku. Nikt nie ignoruje, że byt (to, co istnieje) jest użyteczny, a użyteczność zależy od niebytu (pustki). Jednak wszyscy ludzie zaniedbują tę prawdę i nie trudzą się, by ją dostrzec. Dlatego 老子 Lǎozǐ używa różnych metafor, aby ją w pełni unaocznić.