Κεφάλαιο 9 του Λαο Τσε

Κινεζικό κείμενο

持chí而ér盈yíng之zhī, 不bù如rú其qí已yǐ。
揣chuǎi而ér锐ruì之zhī, 不bù可kě长cháng保bǎo。
金jīn玉yù满mǎn堂táng, 莫mò之zhī能néng守shǒu。
富fù贵guì而ér骄jiāo, 自zì遗yí其qí咎jiù。
功gōng成chéng名míng遂suì身shēn退tuì, 天tiān之zhī道dào也yě。
 

Μετάφραση

Είναι καλύτερο να μην γεμίζεις ένα δοχείο παρά να προσπαθείς να το κρατήσεις (όταν είναι γεμάτο).
Αν ακονίσεις μια λεπίδα και την εξετάσεις με το χέρι, δεν μπορείς να τη διατηρήσεις συνεχώς (κοφτερή).
Αν ένα δωμάτιο είναι γεμάτο με χρυσάφι και πολύτιμους λίθους, κανείς δεν μπορεί να τα κρατήσει.
Αν είσαι γεμάτος τιμές και υπερηφανεύεσαι, θα προσελκύσεις δυστυχίες.
Όταν έχεις κάνει μεγάλα πράγματα και αποκτήσεις φήμη, πρέπει να αποσυρθείς.
Αυτός είναι ο δρόμος του ουρανού.

Σημειώσεις

Λιτ. «να κρατάς και από τις δύο πλευρές και να το γεμίζεις: είναι καλύτερο να αποχωριστείς»· δηλαδή, είναι καλύτερο να μην γεμίζεις ένα δοχείο παρά να προσπαθείς να το κρατήσεις με τα δύο χέρια όταν είναι γεμάτο. Αυτή η κατασκευή συνιστάται από το G, το οποίο προσθέτει ότι τα αρχαία βιβλία προσφέρουν μεγάλο αριθμό από αυτές τις φράσεις όπου η σειρά των λέξεων είναι αντεστραμμένη. Ibidem: Εδώ αναφέρεται στην πράξη του να κρατάς ένα γεμάτο δοχείο από δεξιά και αριστερά, από φόβο μην χυθεί.

蘇子由 Sū Zǐyóu: Αν ξέρεις ότι ένα δοχείο γεμάτο μέχρι πάνω δεν μπορεί παρά να χυθεί και προσπαθείς να το κρατήσεις κρατώντας το από κάθε πλευρά, η πιο ασφαλής λύση ήταν να μην το γεμίσεις καθόλου.

B: Όλο αυτό το κεφάλαιο πρέπει να λαμβάνεται μεταφορικά. H: Ο 老子 Lǎozǐ θέλει να δείξει τον κίνδυνο στον οποίο εκτίθεσαι όταν προχωράς συνεχώς χωρίς να ξέρεις πότε να σταματήσεις. Για να τονίσει καλύτερα αυτήν την αλήθεια, ο E χρησιμοποιεί συγκρίσεις από εύκολα παρατηρήσιμα αντικείμενα.

Λιτ. «να ψηλαφείς με το χέρι και να ακονίζεις αυτό». Πρέπει να αντιστρέψεις τη σειρά των λέξεων (G), όπως και στην προηγούμενη πρόταση, και να μεταφράσεις κυριολεκτικά: «να ακονίζεις και να ψηλαφείς αυτό», δηλαδή, να ψηλαφείς μια λεπίδα με το δάχτυλο μετά το ακόνισμά της.

G: Η λέξη 揣 chuǎi σημαίνει «να ψηλαφείς τη λεπίδα με το χέρι, για να ρυθμίσεις τη λεπτή κοπή από φόβο μην αμβλυνθεί».

劉思遠 Liú Sīyuǎn: Όταν ακονίζεις ένα όπλο, δεν μπορεί παρά να αμβλυνθεί. Είναι καλύτερο (λέει ο 蘇子由 Sū Zǐyóu) να μην βασίζεσαι στην προφύλαξη να ψηλαφείς την κοπή με το δάχτυλο· είναι καλύτερο (λέει ο 劉季甫 Liú Jìfǔ) να μην ακονίζεις καθόλου αυτό το όπλο. E: Αν αυξάνεις συνεχώς τη λεπτή κοπή, η λεπίδα (θα γίνει πολύ λεπτή και) θα σπάσει γρήγορα.

Ο σχολιαστής B ερμηνεύει διαφορετικά τις λέξεις 常保 cháng bǎo «να διατηρείς συνεχώς, ή για πολύ». Σύμφωνα με αυτόν, αυτό το απόσπασμα σημαίνει ότι, ακόμα και αν παίρνεις την προφύλαξη να ψηλαφείς με το χέρι μια λεπίδα που ακονίζεις, δεν μπορείς να προστατευθείς συνεχώς από τα κοψίματα και τους τραυματισμούς που μπορεί να προκαλέσει· είναι καλύτερο να προσέχεις να μην τη χρησιμοποιείς. Τότε, λέει, δεν θα εκτεθείς σε τέτοιο κίνδυνο.

B: Θα έρθει μια στιγμή που θα εξαντληθεί. Είναι δυνατόν να διατηρήσεις συνεχώς τέτοιους πλούτους και να μην τους χάσεις;

E: Ο συγγραφέας εννοεί ότι δεν θα μπορεί να διατηρήσει τον πλούτο και τις τιμές του. Ακολουθώ τον σχολιαστή B, ο οποίος εξηγεί το 自貽 zì yí ως 自取 zì qǔ «να προσελκύεις κάτι».

B: Όταν ένας ήρωας έχει κάνει μεγάλα κατορθώματα και έχει αποκτήσει φήμη, πρέπει να γνωρίζει ότι η ζωή είναι σαν την ψευδαίσθηση ενός ονείρου, ότι ο πλούτος και οι τιμές είναι σαν τα σύννεφα που αιωρούνται στον αέρα. Πρέπει, όταν έρθει η ώρα, να κόψει τους δεσμούς της στοργής που τον δεσμεύουν, να ξεφύγει από τη γήινη φυλακή του και να πετάξει πέρα από τα πλάσματα, για να ταυτιστεί με το 道 Dào.

A: Όλα τα πράγματα παρακμάζουν και μαραίνονται όταν φτάνουν στο απόγειό τους. Η υπερβολική χαρά μετατρέπεται σε πόνο, και συχνά πέφτουμε από την κορυφή της δόξας στην ατιμία και τη ντροπή. Ibidem: Όταν ο ήλιος φτάσει στο υψηλότερο σημείο της πορείας του, κατεβαίνει προς τη δύση· όταν η σελήνη είναι πανσέληνος, φθίνει.