Hoofdstuk 9 van de Laozi

Chinese tekst

持chí而ér盈yíng之zhī， 不bù如rú其qí已yǐ。
揣chuǎi而ér锐ruì之zhī， 不bù可kě长cháng保bǎo。
金jīn玉yù满mǎn堂táng， 莫mò之zhī能néng守shǒu。
富fù贵guì而ér骄jiāo， 自zì遗yí其qí咎jiù。
功gōng成chéng名míng遂suì身shēn退tuì， 天tiān之zhī道dào也yě。
 

Vertaling

Het is beter een vaas niet te vullen dan te proberen hem vol te houden.
Als je een mes slijpt, kun je het, hoewel je het met de hand onderzoekt, niet constant scherp houden.
Als een zaal vol goud en edelstenen is, kan niemand ze bewaren.
Als je rijk en trots bent, trek je onheil over jezelf af.
Wanneer je grote dingen hebt bereikt en faam hebt verkregen, is het tijd om je terug te trekken.
Dit is de weg van de hemel.

Notities

Letterlijk: "aan beide kanten vasthouden en vullen: het is beter om je te onthouden"; dat wil zeggen, het is beter om een vaas niet te vullen dan te proberen hem met twee handen vast te houden wanneer hij vol is. Deze constructie wordt aanbevolen door G, die eraan toevoegt dat oude boeken veel van dit soort zinnen bevatten waarin de woordvolgorde omgekeerd is. Ibidem: Hier gaat het om de handeling om een volle vaas aan beide kanten vast te houden, uit angst dat hij overstroomt.

蘇子由 Sū Zǐyóu: Als je weet dat een vaas die tot de rand gevuld is onvermijdelijk zal overlopen en je probeert hem aan beide kanten vast te houden, is de veiligste optie om hem niet te vullen.

B: Dit hele hoofdstuk moet figuurlijk worden opgevat. H: 老子 Lǎozǐ wil het gevaar aantonen waaraan men zich blootstelt door altijd vooruit te gaan zonder te weten wanneer te stoppen. Om deze waarheid duidelijker te maken, gebruikt E vergelijkingen met voorwerpen die gemakkelijk waarneembaar zijn.

Letterlijk: "met de hand betasten en slijpen". De woordvolgorde moet omgekeerd worden (G), zoals in de vorige zin, en letterlijk vertaald: "slijpen en betasten", dat wil zeggen, een lemmet met de vinger betasten nadat het geslepen is.

G: Het woord 揣 chuǎi betekent "het lemmet met de hand betasten om de fijnheid van de snede te regelen, uit angst dat het bot wordt".

劉思遠 Liú Sīyuǎn: Wanneer je een wapen slijpt, zal het onvermijdelijk bot worden. Het is beter (zegt 蘇子由 Sū Zǐyóu) om je niet te verlaten op de voorzorgsmaatregel om de snede met de vinger te betasten; het is beter (zegt 劉季甫 Liú Jìfǔ) om dit wapen niet te slijpen. E: Als je de scherpte van de snede steeds vergroot, zal het lemmet (te dun worden en) snel breken.

Commentator B interpreteert de woorden 常保 cháng bǎo "constant of lang bewaren" anders. Volgens hem betekent deze passage dat, zelfs als je de voorzorgsmaatregel neemt om een lemmet dat je slijpt met de hand te betasten, je jezelf niet constant kunt beschermen tegen snijwonden en verwondingen die het kan veroorzaken; het is beter om erop te letten dat je het niet gebruikt. Dan, zegt hij, loop je geen dergelijk gevaar.

B: Er zal een tijd komen dat het uitgeput raakt. Is het mogelijk om dergelijke rijkdommen constant te bewaren en niet te verliezen?

E: De auteur bedoelt dat hij zijn rijkdom en eer niet kan behouden. Ik volg commentator B, die 自貽 zì yí uitlegt als 自取 zì qǔ "iets over jezelf afroepen".

B: Wanneer een held grote daden heeft verricht en faam heeft verkregen, moet hij beseffen dat het leven als een droom is, dat rijkdom en eer als wolken in de lucht zijn. Hij moet, wanneer de tijd gekomen is, de banden van genegenheid doorsnijden die hem binden, ontsnappen uit zijn aardse gevangenis en zich verenigen met het 道 Dào.

A: Alle dingen vervallen en verwelken wanneer ze hun hoogtepunt hebben bereikt. Extreme vreugde ontaardt in pijn, en men valt vaak van de top van roem in ongenade en schande. Ibid. Wanneer de zon zijn hoogste punt heeft bereikt, daalt hij naar het westen; wanneer de maan vol is, neemt hij af.