Het Lente Festival

Sleutelwoorden in het Chinees:
Lente Festival: 春节 Chūnjié 
Chinees Nieuwjaar: 过年 guònián
Jaar van het Konijn: 兔年 tùnián 
Feestelijke sfeer: 兔年大吉 tùnián dàjí
Maankalender: 阴历/农历 yīnlì / nónglì

Oorspronkelijk een landbouwfeest, valt het Lente Festival op de eerste dag van het Chinese maanjaar, dat ongeveer twintig tot dertig dagen achterloopt op het Nieuwjaar van de gregoriaanse kalender. Teruggaand tot de Shang-dynastie (ongeveer 17e-11e eeuw v.Chr.), ontstond het uit activiteiten die bestonden uit het offeren aan godheden of voorouders aan het begin van het jaar.

Boeren maakten gebruik van deze tijd van het jaar om wensen te doen voor een goede oogst. Vastgesteld op de tweede maan na de winterzonnewende, maakt het deel uit van een cyclus van twaalf jaar (12 aardse takken), elk overeenkomend met een dier: rat, os, tijger, konijn, draak, slang, paard, schaap, aap, haan, hond en varken.

Net als Kerstmis in westerse landen is het Lente Festival het belangrijkste feest in China. Het is de dag waarop alle familieleden samenkomen. Mensen die hun geboorteland hebben verlaten, moeten naar huis terugkeren. Daarom is elk jaar, meer dan tien dagen voor het feest, het transport intensiever dan ooit. In die dagen stromen menigten als golven naar treinstations, busstations en luchthavens.

De avond voor het feest en de eerste drie dagen van de eerste maand zijn het belangrijkst. Vuurwerk afsteken is een van de representatieve tradities van het Lente Festival. De knallen van het vuurwerk kunnen demonen verjagen en men bidt, bij het geluid van het vuurwerk, voor vrede en geluk.

Verschillende traditionele Chinese feesten hebben hun oorsprong in landbouwactiviteiten. In de oudheid, wanneer boeren een overvloedige oogst binnenhaalden, organiseerden ze publieke vieringen. Tijdens natuurrampen brachten ze offers aan de Goden en voorouders om hun gunst te verkrijgen. Seizoensgebonden klimaatveranderingen, zoals de lente bloei en de heldere maan in de herfst, wekten ook bij hen de wens op voor mooie dagen. Uiteindelijk werden dergelijke activiteiten frequent en veranderden ze in rituelen. Het Lente Festival is de grootste viering van dit type in China. Voor zover we weten, was het oorspronkelijk een offer dat in de winter werd gebracht in de primitieve samenleving. Tussen het einde van de winter en het begin van de lente hield de clan een grote bijeenkomst, waar de deelnemers jacht-, vis- en landbouwproducten meebrachten. Ze offerden deze voedingsmiddelen als dank aan God, vervolgens aan de voorouders, voor de zegen die aan de natuur was gegeven (bergen, rivieren, zon, maan en sterren). Na de ceremonie deelden ze de offers, terwijl ze dansten en zongen tot ze verzadigd waren.

De viering was in het begin niet regelmatig. Later werd het een gewoonte aan het einde van elke winter. Door de jaren heen werd het vastgesteld tussen de laatste dagen van het huidige jaar en de eerste dagen van het volgende jaar. Na de ineenstorting van de primitieve samenleving veranderde het offer van vorm en inhoud. Het werd een feest dat het vertrek van het vorige jaar en de komst van het nieuwe jaar markeerde, vandaar de naam Lente Festival.

De data van traditionele Chinese feesten worden bepaald volgens de maankalender. Het Lente Festival geeft de aftrap van het Maan Nieuwjaar. Het wordt ook Guo Nian genoemd in het Chinees (letterlijk: het jaar 年 nián doorkruisen 过 guò), maar er wordt een andere etymologie gegeven aan deze uitdrukking: "zich ver van het monster Nian houden".

Er zijn verschillende legendes over de oorsprong van Nian. De meest verspreide versie is dat Nian een legendarisch wild dier uit de oudheid was. Het had het lichaam van een stier en het hoofd van een leeuw. Verborgen in de diepten van de bergen, verslond het kleine beestjes voor zijn maaltijden. Midden in de winter, door een gebrek aan voldoende wild, verliet het zijn hol om naar nabijgelegen dorpen te gaan waar het tamme dieren en zelfs mensen ving. Uit angst voor zijn wreedheid vluchtten de dorpelingen uit hun huizen. Lange tijd later merkten de mensen op dat Nian, hoewel wreed, drie dingen vreesde: de kleur rood, levend vuur en oorverdovend lawaai. Zo vonden ze manieren om te voorkomen dat Nian het dorp binnenkwam.

Om deze reden werd voor de intrusie van het monster Nian de deur van het huis rood geverfd en werd er een vuur voor aangestoken. Bovendien sloegen de dorpelingen op objecten om lawaai te maken. Zo waagde het beest zich niet langer naar binnen.

Deze tactiek werd later een traditie die jaar na jaar voortduurt. Later ontdekten de mensen dat bamboe, eenmaal verbrand, een explosief geluid produceert. Door de jaren heen maakte de verbrande bamboe plaats voor vuurwerk. In overeenstemming met deze traditie steken Chinezen vandaag de dag nog steeds vuurwerk af tijdens het Lente Festival.