Κεφάλαιο 14 του Λαο Τζι

Κινεζικό κείμενο

视shì之zhī不bù见jiàn，名mìng曰yuē夷yí；
听tīng之zhī不bù闻wén，名mìng曰yuē希xī；
搏bó之zhī不bù得dé，名mìng曰yuē微wēi。
此cǐ三sān者zhě不bù可kě致zhì诘jié，故gù混hùn而ér为wéi一yī。
其qí上shàng不bù皦jiǎo，其qí下xià不bù昧mèi。
绳shéng绳shéng不bù可kě名mìng，复fù归guī于yú无wú物wù。
是shì谓wèi无wú状zhuàng之zhī状zhuàng，无wú物wù之zhī象xiàng，是shì谓wèi忽hū恍huǎng。
迎yíng之zhī不bù见jiàn其qí首shǒu，随suí之zhī不bù见jiàn其qí后hòu。
执zhí古gǔ之zhī道dào，以yǐ语yù今jīn之zhī有yǒu。
以yǐ知zhī古gǔ始shǐ，是shì谓wèi道dào已yǐ。

Μετάφραση

Το κοιτάζεις (το Νταο) και δεν το βλέπεις: το λένε άχρωμο.
Το ακούς και δεν το ακούς: το λένε άφωνο.
Θέλεις να το αγγίξεις και δεν το φτάνεις: το λένε άυλο.
Αυτές οι τρεις ιδιότητες δεν μπορούν να εξερευνηθούν με λόγια. Γι’ αυτό συγχέονται σε μία.
Το πάνω μέρος του δεν είναι φωτεινό· το κάτω μέρος του δεν είναι σκοτεινό.
Είναι αιώνιο και δεν μπορεί να ονομαστεί.
Επιστρέφει στη μη ύπαρξη.
Το αποκαλούν μια μορφή χωρίς μορφή, μια εικόνα χωρίς εικόνα.
Το αποκαλούν αόριστο, θολό.
Αν προχωρήσεις προς τα εμπρός του, δεν βλέπεις το πρόσωπό του· αν το ακολουθήσεις, δεν βλέπεις την πλάτη του.
Παρατηρώντας το Νταο των παλαιών χρόνων, μπορεί κανείς να κυβερνήσει τις ύπαρξεις του σήμερα.
Αν ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει την αρχή των παλαιών πραγμάτων, λένε ότι κρατάει το νήμα του Νταο.

Σημειώσεις

河上公 (Héshàng Gōng): Το 无 (wú) σημαίνει «άχρωμο»· το 希 (xī) σημαίνει «άφωνο» (με αυτή την έννοια χρησιμοποίησα τη λέξη «άφωνο»)· το 微 (wēi) σημαίνει «άυλο». Αυτή η εξήγηση του 河上公 (Héshàng Gōng) επιβεβαιώνεται από το 德清 (Déqīng), Β, C, 列御寇 (Liè Yùkòu) κ.ά.

Λεξ. «non possunt interrogationibus penitus investigari». 刘劼夫 (Liú Jiéfū): Γενικά, όταν δεν μπορείς να βρεις κάτι που ψάχνεις, μερικές φορές το βρίσκεις ρωτώντας (诘问, jiéwèn) άλλους. Δεν ισχύει το ίδιο για αυτά τα τρία πράγματα. Θα μπορούσες να ρωτάς άλλους μέχρι το τέλος της ζωής σου και δεν θα τα καταλάβαινες. Αν όμως παραιτηθείς από τις γνώσεις σου, αν απελευθερωθείς από το σώμα σου, τότε θα τα καταλάβεις, δηλαδή θα καταλάβεις το 道 (Dào) των οποίων είναι χαρακτηριστικά.

河上公 (Héshàng Gōng): Αυτά τα τρία πράγματα, δηλαδή αυτή η αχρωμία, αυτή η αφωνία, αυτή η αυλότητα, δεν μπορούν να εκφραστούν με λόγια ούτε να μεταδοθούν με γραφή.

Β: Δεν μπορούν να εξερευνηθούν με λόγια ούτε να διακριθούν το ένα από το άλλο. Ε: Αυτές οι τρεις λέξεις (επίθετα) 无 (wú), 希 (xī), 微 (wēi) εκφράζουν εξίσου την ιδέα του κενού και του άυλου. Πράγματι, αυτό που είναι αόρατο δεν διαφέρει από αυτό που είναι ανίχνευτο στην ακοή και την αφή. Γι’ αυτό αυτές οι τρεις ιδιότητες δεν μπορούν να χωριστούν ούτε να διακριθούν η μία από την άλλη. Συγχέονται και ενώνονται σε μία ιδιότητα (που είναι το κενό, η αυλότητα), αφού, όπως είδαμε παραπάνω, δίνουν ξεχωριστά και μαζί την ιδέα του κενού και του άυλου.

尹喜 (Yǐn Xǐ): Αυτές οι τρεις ιδιότητες αποτελούν στην ουσία ένα και το ίδιο πράγμα (με την ένωσή τους δείχνουν την αυλότητα του 道, Dào). Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αναγκαστικά αυτά τα ονόματα, για να πουν ότι το 道 (Dào) διαφεύγει από τα όργανα της όρασης, της ακοής και της αφής, με τα οποία θέλουν να το αναζητήσουν.

列御寇 (Liè Yùkòu): Όλα τα υλικά πράγματα είναι φωτεινά από πάνω και σκοτεινά από κάτω. Αλλά το 道 (Dào) δεν έχει ούτε πάνω ούτε κάτω μέρος· συνεπώς, δεν είναι ούτε πιο φωτεινό από πάνω ούτε πιο σκοτεινό από κάτω.

佛傀子 (Fóguīzǐ): Η έκφραση 精精 (jīngjīng) σημαίνει «αδιάκοπο, που δεν υποφέρει διακοπή ή παύση».

Α: Δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε με χρώμα, ούτε με ήχο, ούτε με μορφή. Δεν μπορεί να διακριθεί με κανένα από τα πέντε χρώματα· δεν έχει φωνή ή ήχο που να αντιστοιχεί σε κανένα από τα πέντε μουσικά νότα· δεν έχει σώμα του οποίου να μπορεί να μετρηθεί η διάσταση ή να υποδειχθεί η μορφή.

Β: Μπορεί να αναφέρεται στη μη ύπαρξη. Δ, Ε: Οι μορφές που έχουν μορφή, οι εικόνες που έχουν εικόνα είναι υλικά όντα. Οι λέξεις «μορφή χωρίς μορφή, εικόνα χωρίς εικόνα» αναφέρονται στο 道 (Dào). Δ: Θα πούμε ότι δεν υπάρχει; Αλλά τα όντα το χρειάζονται για να γεννηθούν και να σχηματιστούν. Θα πούμε ότι υπάρχει (υλικά); Αλλά δεν διακρίνουμε το σώμα του. Γι’ αυτό το 老子 (Lǎozǐ) το αποκαλεί μορφή χωρίς μορφή και εικόνα χωρίς εικόνα.

Β: Είναι σαν να υπάρχει και σαν να μην υπάρχει. Δεν (Δ) μπορεί να προσδιοριστεί.

Λεξ. «non vides ejus caput, non vides posteriorem ejus partem». Β: Δηλαδή: δεν βρίσκεις ούτε αρχή ούτε τέλος.

Ε: Με το 今之有 (jīn zhī yǒu) «οι ύπαρξεις του σήμερα», το 老子 (Lǎozǐ) εννοεί τις υποθέσεις του σημερινού κόσμου. Για να τις κυβερνήσεις καλά, πρέπει (Ε) να ηρεμήσεις σε μια απόλυτη ησυχία που αποκλείει κάθε απασχόληση. Αυτό είναι αυτό που ο συγγραφέας αποκαλεί παρατήρηση του 道 (Dào) των παλαιών χρόνων. Η: Αυτό που αποτελεί την αρετή του Αγίου, είναι ότι κυβερνά τον αιώνα, τον κόσμο, με αυτό το λεπτό 道 (Dào).

Β: Παλαιότερα, όλα τα πράγματα είχαν την προέλευσή τους από αυτό που δεν έχει προέλευση (το 道, Dào). Ορισμένοι σχολιαστές (Ε, Η) πιστεύουν ότι η έκφραση 谷神 (gǔshén) αναφέρεται στο 道 (Dào) των παλαιών χρόνων.

Ο Β εξηγεί τις λέξεις 道纪 (dàojì) με το 道之端绪, λεξ. «το αρχικό νήμα του 道» (Dào zhī duānxù).