Κεφάλαιο 17 του Λαο Τσε

Κινεζικό κείμενο

太tài上shàng， 下xià知zhī有yǒu之zhī;
其qí次cì， 亲qīn之zhī豫yù之zhī;
其qí次cì， 畏wèi之zhī侮wǔ之zhī.
信xìn不bù足zú， 有yǒu不bù信xìn！
由yóu其qí贵guì言yán.
成chéng功gōng事shì遂suì， 百bǎi姓xìng谓wèi我wǒ自zì然rán.

Μετάφραση

Στην αρχαιότητα, ο λαός γνώριζε μόνο ότι είχε ηγεμόνες.
Οι επόμενοι τους αγάπησαν και τους επαίνεσαν.
Οι επόμενοι τους φοβήθηκαν.
Οι επόμενοι τους περιφρόνησαν.
Αυτός που δεν εμπιστεύεται τους άλλους, δεν κερδίζει την εμπιστοσύνη τους.
(Οι πρώτοι) ήταν σοβαροί και συγκρατημένοι στα λόγια τους.
Αφού απέκτησαν αξίες και πέτυχαν τους σκοπούς τους, οι εκατό οικογένειες έλεγαν: Ακολουθούμε τη φύση μας.

Σημειώσεις

河上公章句 (Héshàng Gōng Zhāngjù): Οι αρετές άρχοντες της αρχαιότητας άσκησαν 无为 (wúwéi) και δεν άφηναν ίχνη της διακυβέρνησής τους. Γι’ αυτό ο λαός γνώριζε μόνο για την ύπαρξή τους. Σε εκείνη την εποχή (C) της αθωότητας και της απλότητας, η αγάπη και το μίσος δεν είχαν ακόμα βλαστήσει στις καρδιές τους.

B: Αυτοί που ήρθαν μετά και ήταν (E) κατώτεροι σε αξία, κυβερνούσαν με 仁 (rén) και 义 (yì). Κυβερνούσαν (C) με ενεργητικό τρόπο (έκαναν γνωστή την παρουσία τους με πολλές πράξεις· αυτό επικρίνει ο 老子, Lǎozǐ), και χρειάζονταν να κερδίσουν τον λαό με ευεργεσίες. Ο λαός άρχισε να τους αγαπά και να τους επαινεί. Ήταν (E) ήδη μακριά από τη διακυβέρνηση που ασκούνταν μέσω του 无为 (wúwéi).

B: Αυτοί που διαδέχθηκαν τους δεύτερους και ήταν κατώτεροι σε αξία. C: Θέλησαν να περιορίσουν τον λαό με ποινικούς νόμους. Ο λαός διορθώθηκε εξωτερικά (κυριολεκτικά «άλλαξε πρόσωπο»), αλλά δεν άλλαξε την καρδιά του. Ήξερε μόνο να τους φοβάται. E: Όταν το 仁 (rén) και το 义 (yì) εξαντλήθηκαν (δηλαδή εξαφανίστηκαν από τις καρδιές των ηγεμόνων), άρχισαν να κυβερνούν με δύναμη και προσοχή.

B: Αυτοί που διαδέχθηκαν τους τρίτους και ήταν (E) ακόμη κατώτεροι. Οι υπήκοοί τους τους κοίταζαν με περιφρόνηση, γιατί σε εκείνη την εποχή η προσοχή και η δύναμη είχαν χάσει την εξουσία τους.

C: Όταν ο ηγεμόνας δεν εμπιστεύεται τον λαό του, ο λαός με τη σειρά του δεν τον εμπιστεύεται και (A) τον εξαπατά. Εναλλακτικά B: Όταν οι βασιλιάδες εγκαταλείπουν την ειλικρίνεια, χρησιμοποιούν ψευδή προσοχή και δεν αξίζουν πλέον να εμπιστεύεται κανείς τις πράξεις τους, ο λαός αρχίζει να αμφιβάλλει και δεν τους πιστεύει πλέον.

E: Ο 老子 (Lǎozǐ) επιστρέφει στους ηγεμόνες με υπέρτατη αρετή (B: στους ηγεμόνες της αρχαιότητας). Η λέξη 犹 (yóu) σημαίνει «αργά, χωρίς βιασύνη». Η λέξη 贵 (guì) σημαίνει «βαρύς, σοβαρός». Οι ηγεμόνες με υπέρτατη αρετή (B: οι ηγεμόνες της αρχαιότητας) ήταν σοβαροί και συγκρατημένοι στα λόγια τους· δεν τολμούσαν να εκφράσουν καμία ελαφριά και ασύνετη έκφραση. Αν τέτοια ήταν τα λόγια τους, μπορεί κανείς να κρίνει ποια ήταν η συμπεριφορά τους.

洛希明 (Luò Xīmíng): Προσάρμοζαν τη συμπεριφορά τους στους χρόνους που ζούσαν. Έκαναν έτσι ώστε όλος ο λαός να μπορεί να ακολουθεί τη φυσική του απλότητα και ειλικρίνεια. Οι εκατό οικογένειες (ο λαός) δεν σκέφτονταν να τους αγαπήσουν, να τους επαινέσουν, να τους φοβηθούν ή να τους περιφρονήσουν (διαθέσεις που ο 老子, Lǎozǐ, παρουσιάζει στην αρχή αυτού του κεφαλαίου ως σίγουρα σημεία της σταδιακής εξασθένησης της αρετής μεταξύ ηγεμόνων και λαού).

苏子由 (Sū Zǐyóu): Ο λαός στρεφόταν στο καλό και απέφευγε το έγκλημα χωρίς να το καταλαβαίνει. Έλεγαν (刘劼夫, Liú Jiéfū): «Ακολουθώ τη φύση μου», και κανείς δεν ήξερε ποιοι ήταν οι συγγραφείς αυτού του ευτυχούς αποτελέσματος. Πώς θα μπορούσαν να τους αγαπήσουν ή να τους επαινέσουν;

乌尤卿 (Wū Yóuqīng): Έκαναν έτσι ώστε ο λαός να λαμβάνει κρυφά τις ευεργεσίες τους και ο καθένας να είναι ικανοποιημένος με τη μοίρα του. Ο λαός πίστευε ότι απέκτησε όλα αυτά τα πλεονεκτήματα μόνος του· αγνοούσε ότι τα όφειλε στους ηγεμόνες του!