Κεφάλαιο 5 του Λαο Τσε

Κινεζικό κείμενο

天tiān地dì不bù仁rén, 以yǐ万wàn物wù为wéi刍chú狗gǒu; 圣shèng人rén不bù仁rén, 以yǐ百bǎi姓xìng为wéi刍chú狗gǒu.
天tiān地dì之zhī间jiān, 其qí犹yóu橐tuó龠yuè乎hū? 虚xū而ér不bù屈qū, 动dòng而ér愈yù出chū.
多duō言yán数shuò穷qióng, 不bù如rú守shǒu中zhōng.

Μετάφραση

Ο ουρανός και η γη δεν έχουν ειδική στοργή. Αντιμετωπίζουν όλα τα πλάσματα σαν ένα σκυλί από άχυρο (για θυσία).
Ο Σοφός δεν έχει ειδική στοργή· αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους σαν ένα σκυλί από άχυρο (για θυσία).
Το ον μεταξύ ουρανού και γης μοιάζει με φυσητήρα: κενό και ανεξάντλητο, όσο περισσότερο κινείται, τόσο περισσότερο παράγει.
Αυτός που μιλάει πολύ (για το Νταο) συχνά σιωπά.
Είναι καλύτερα να κρατάς τη μέση οδό.

Σημειώσεις

E: Η λέξη 仁rén (συνήθως "ανθρωπιά") εδώ σημαίνει "να αγαπάς με μερική και ειδική στοργή".

苏子由Sū Zǐyóu: Ο ουρανός (天tiān) και η γη (地dì) δεν έχουν ειδική στοργή. Αφήνουν όλα τα όντα να ακολουθούν τις φυσικές τους παρορμήσεις. Γι' αυτό όλα τα πλάσματα γεννιούνται και πεθαίνουν μόνα τους. Αν πεθαίνουν, δεν οφείλεται σε τυραννία· αν γεννιούνται, δεν οφείλεται σε ειδική στοργή. Όταν φτιάχνουν ένα σκυλί από άχυρο και το τοποθετούν μπροστά στο θυσιαστήριο, το στολίζουν με τα πλουσιότερα διακοσμητικά για να απομακρύνουν τις συμφορές (βλ. 严君平Yán Jūnping); είναι από στοργή; Είναι αποτέλεσμα των περιστάσεων. Όταν το πετάξουν μετά τη θυσία, οι περαστικοί το πατούν. Είναι από μίσος; Είναι επίσης αποτέλεσμα των περιστάσεων.

E: Αυτή είναι η αρετή (德dé) του ουρανού (天tiān) και της γης (地dì): είναι πολύ δίκαιοι προς όλα και δεν έχουν ειδική στοργή. Αφήνουν τα πλάσματα να δημιουργούνται και να μετασχηματίζονται μόνα τους. Ο Σοφός (圣人shèngrén) ενεργεί με τον ίδιο τρόπο προς τον λαό. Αυτό το απόσπασμα σημαίνει ότι αυτός που είναι πολύ ευεργετικός και στοργικός προς όλους, δεν είναι ευεργετικός ή στοργικός προς κανέναν ειδικά.

E: Μεταξύ ουρανού (天tiān) και γης (地dì) υπάρχει ένα υπερβολικά θεϊκό ον. Αυτό το απόσπασμα έχει λάβει δύο ερμηνείες. Ένας σχολιαστής (E) αναφέρει τις λέξεις 虚而不屈xū ér bù qū, 动而愈出dòng ér yù chū στο 道Dào· σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να μεταφραστούν ως εξής: "(Αυτό το ον, δηλαδή το 道Dào) είναι κενό και ανεξάντλητο· όσο περισσότερο κινείται, τόσο περισσότερο εκδηλώνεται."

Όλοι οι άλλοι σχολιαστές αναφέρουν αυτές τις οκτώ λέξεις στον φυσητήρα (橐龠tuó yuè), και μεταφράζουν: "Είναι κενός και ανεξάντλητος· όσο περισσότερο κινείται, τόσο περισσότερο παράγει αέρα (风fēng)."

E: Αυτή είναι η ουσία του 道Dào. Είναι αδύνατο να εξαντληθεί με λόγια. Αν προσπαθήσεις να το εξηγήσεις με λόγια, όσο περισσότερο τα πολλαπλασιάζεις, τόσο περισσότερο θα καταλήξεις σε απόλυτη σιωπή (κυριολεκτικά: "θα φτάσεις στο απόγειο της εξάντλησης"). Αλλά αν ξεχάσεις τα λόγια (αν παραιτηθείς από τα λόγια) και κρατήσεις τη μέση οδό (δηλαδή, αν παρατηρήσεις το 无为wúwéi), δεν θα είσαι μακριά από το 道Dào.