Rozdział 5 Laozi

Tekst chiński

天tiān地dì不bù仁rén, 以yǐ万wàn物wù为wéi刍chú狗gǒu; 圣shèng人rén不bù仁rén, 以yǐ百bǎi姓xìng为wéi刍chú狗gǒu.
天tiān地dì之zhī间jiān, 其qí犹yóu橐tuó龠yuè乎hū？ 虚xū而ér不bù屈qū, 动dòng而ér愈yù出chū.
多duō言yán数shuò穷qióng, 不bù如rú守shǒu中zhōng.

Tłumaczenie

Niebo i ziemia nie mają szczególnej miłości. Traktują wszystkie istoty jak psa ze słomy (ofiarnego).
Święty nie ma szczególnej miłości; traktuje cały lud jak psa ze słomy (ofiarnego).
Istota między niebem a ziemią przypomina miech kowalski, który jest pusty i nie wyczerpuje się, który poruszany, produkuje coraz więcej wiatru.
Ten, kto dużo mówi (o Dao), często milknie.
Lepiej trzymać się środka.

Uwagi

E: Słowo 仁rén (potocznie: humanitaryzm) oznacza tutaj „kochać cząstkową i szczególną miłością”.

苏子由Sū Zǐyóu: Niebo (天tiān) i ziemia (地dì) nie mają szczególnej miłości. Pozwalają wszystkim istotom podążać własnym popędem. Dlatego wszystkie stworzenia rodzą się i umierają same z siebie. Jeśli umierają, nie jest to efekt ich tyranii; jeśli się rodzą, nie jest to efekt ich szczególnej miłości. Podobnie, gdy zrobimy psa ze związanej słomy, umieszczamy go przed ołtarzem, gdzie składa się ofiarę, aby odstraszyć nieszczęścia (por. 严君平Yán Jūnping); przykrywa się go najbogatszymi ozdobami. Czy to z miłości? To efekt przypadku. Gdy wyrzuca się go po ofierze, przechodnie deptają go nogami. Czy to z nienawiści? To również efekt przypadku.

E: Taką jest cnota (德dé) nieba (天tiān) i ziemi (地dì): są wielce sprawiedliwe dla wszystkich i nie mają szczególnej miłości. Pozwalają stworzeniom powstawać i przekształcać się same z siebie. Święty (圣人shèngrén) postępuje podobnie wobec ludu. Ten fragment oznacza, że ten, kto jest wielce życzliwy i kochający dla wszystkich, nie jest życzliwy ani kochający dla nikogo w szczególności.

E: Między niebem (天tiān) a ziemią (地dì) jest istota boska. Ten fragment otrzymał dwie interpretacje. Tylko jeden komentator (E) odnosi słowa 虚而不屈xū ér bù qū, 动而愈出dòng ér yù chū do 道Dào; w tym przypadku należy je tłumaczyć: „(Ta istota, czyli 道Dào) jest pusta i nie wyczerpuje się; im bardziej się porusza, tym bardziej się ujawnia na zewnątrz”.

Wszyscy inni komentatorzy odnoszą te osiem słów do miecha kowalskiego (橐龠tuó yuè) i tłumaczą: „Jest pusty i nie wyczerpuje się; im bardziej się go porusza, tym więcej wydmuchuje wiatru (风fēng)”).

E: Taką jest istota 道Dào. Niemożliwe jest jej wyczerpanie słowami. Jeśli będziesz starał się ją wyjaśnić słowami, im więcej ich użyjesz, tym bardziej zostaniesz zredukowany do milczenia. Ale jeśli zapomnisz o słowach (jeśli zrezygnujesz ze słów) i będziesz trzymał się środka (czyli będziesz praktykował 无为wúwéi), nie będziesz daleko od osiągnięcia 道Dào.