Rozdział 22 Laozi

Tekst chiński

曲qū则zé全quán，枉wǎng则zé正zhèng；
洼wā则zé盈yíng，弊bì则zé新xīn；
少shǎo则zé得dé，多duō则zé或huò。
是shì以yǐ圣shèng人rén抱bào一yī为wéi天tiān下xià式shì。
不bù自zì见xiàn，故gù明míng；
不bù自zì是shì，故gù彰zhāng；
不bù自zì伐fá，故gù有yǒu功gōng；
不bù自zì矜jīn，故gù长cháng。
夫fú惟wéi不bù争zhēng，故gù天tiān下xià莫mò能néng与yú之zhī争zhēng。
古gǔ之zhī所suǒ谓wèi“曲qū则zé全quán”，岂qǐ虚xū语yǔ？
故gù成chéng全quán而ér归guī之zhī。

Tłumaczenie

To, co niekompletne, staje się całe.
To, co krzywe, staje się proste.
To, co wklęsłe, staje się pełne.
To, co zużyte, staje się nowe.
Z mało (pożądań) zdobywa się Dao; z wiele (pożądań) błądzi się.
Dlatego Mędrzec trzyma się Jedności (Dao) i jest wzorem dla świata.
Nie pokazuje się, dlatego jaśnieje.
Nie usprawiedliwia się, dlatego jest dostrzegany.
Nie chwali się, dlatego ma zasługi.
Nie wynosi się, dlatego jest wyższy od innych.
Nie rywalizuje, dlatego nikt w państwie nie może z nim rywalizować.
Dawne powiedzenie: "To, co niekompletne, staje się całe" – czy to były puste słowa?
Kiedy człowiek staje się naprawdę doskonały, (świat) poddaje mu się.

Uwagi

Pierwsze sześć zdań (do "dlatego") to wszystkie powiedzenia zapożyczone od przodków.

Według E, słowo 曲 qū (potocznie "krzywe") oznacza tutaj 缺 quē, "czemu czegoś brakuje, by być całym", na przykład księżyc, który nie jest jeszcze w pełni. To powiedzenie i następne należy rozumieć przenośnie. (Por. rozdz. XLI, XLV). E: Pierwsze sześć zdań jest później wyjaśniane przez 老子 Lǎozǐ, kiedy mówi: Trzyma się Jedności i jest wzorem dla świata; nie pokazuje się, dlatego jaśnieje itd.

Na przykład dżdżownica, 蚯蚓 qiūyǐn, która porusza się zginając i wydłużając.

Kiedy ziemia jest niska i wklęsła, woda gromadzi się w niej. To zdanie oznacza (E), że ten, kto się uniża, wkrótce zostanie wywyższony (dosł. "otrzyma przyrost").

To znaczy, kto szuka ciemności, jaśnieje coraz bardziej z dnia na dzień.

少则得 shǎo zé dé, czyli: Czyni sobie prawem szukanie podsumowania (istoty). 多则惑 duō zé huò, czyli: Ten, kto ma rozległą wiedzę, posiada niewiele ważnych rzeczy.

Przez 寡 guǎ "mało rzeczy" i 多 duō "wiele rzeczy", C rozumie bogactwa lub wiedzę zdobytą przez naukę. W praktyce Dao, mówi, nie ma się wielu pragnień, ponieważ duża liczba rzeczy powoduje zamieszanie. Jeśli masz wiele bogactw, one cię oślepiają; jeśli wiele zdobywasz przez naukę, nadmiar wiedzy rzuca cię w ciemność.

Mędrzec zapomina o ostrożności, rezygnuje z nauki i skupia serce na jednej rzeczy; dlatego osiąga Dao. Dlatego autor mówi: "Z mało pożądań zdobywa się (Dao); ich wielka liczba gubi nas."

Ludzie współcześni chcą poznawać i widzieć wiele rzeczy, ale tylko oddalają się od Dao. Dlatego autor mówi: "Wielka liczba (rzeczy lub pożądań) gubi nas."

Utożsamia się z Dao i wtedy pragnie, aby wszyscy ludzie podążali jego śladem.

Nie chwali się i nie pokazuje.

Ma zasługi i nie chełpi się, dlatego świat przypisuje mu zasługi wielkich rzeczy.

Jest postawiony ponad ludźmi i nie wykorzystuje swojej przewagi.

Uniża się (dosł. "ugina"), aby podążać za radami innych.

Kłócimy się, ponieważ mamy "ja" (po niemiecku das Ich), czyli naszą indywidualność. Mędrzec nie kłóci się, ponieważ jest wolny od "ja". Najpiękniejszą cnotą jest być wolnym od "ja"; i wtedy kto w państwie może się z nami kłócić lub rywalizować?

Inaczej B: Ludzie radośnie przyjmują go w sercu i szczerze mu się poddają. To Mędrcowi należy przypisać (归 guī) zasługę.

Inaczej C: Powracają (归 guī) do swojej naturalnej prostoty.