Laozi'nin 20. Bölümü

Çince Metin

绝jué学xué无wú忧yōu。
唯wéi之zhī与yú阿ē，相xiāng去qù几jǐ何hé？
善shàn之zhī与yú恶è，相xiāng去qù何hé若ruò？
人rén之zhī所suǒ畏wèi，不bù可kě不bù畏wèi。
忙máng兮xī其qí未wèi央yāng！
众zhòng人rén熙xī熙xī，若ruò享xiǎng太tài牢láo，若ruò春chūn登dēng台tái。
我wǒ魄pò未wèi兆zhào，若ruò婴yīng儿ér未wèi孩hái。
乘chéng乘chéng无wú所suǒ归guī！
众zhòng人rén皆jiē有yǒu余yú，我wǒ独dú若ruò遗yí。
我wǒ愚yú人rén之zhī心xīn，纯chún纯chún。
俗sú人rén昭zhāo昭zhāo，我wǒ独dú若ruò昏hūn。
俗sú人rén察chá察chá，我wǒ独dú闷mèn闷mèn。
淡dàn若ruò海hǎi，漂piāo无wú所suǒ止zhǐ。
众zhòng人rén皆jiē有yǒu已yǐ，我wǒ独dú顽wán似sì鄙bǐ。
我wǒ独dú异yì于yú人rén，而ér贵guì食shí母mǔ。

Çeviri

Öğrenmeyi bırakırsanız, üzüntüden uzak olursunuz.
"Wei" (kısa bir "evet") ile "o" (yavaş bir "evet") arasındaki fark ne kadar küçüktür!
İyi ile kötü arasındaki fark ne kadar büyüktür!
İnsanların korktuğu şeyden kaçınmak mümkün değildir.
Dağınıklığa kapılırlar ve asla durmazlar.
Kalabalık insanlar, lezzetli yemekler yiyen biri veya ilkbaharda yüksek bir kuleye çıkan biri gibi sevinçle doludur.
Yalnız ben sakinim: (duygularım) henüz filizlenmemiştir.
Yeni doğmuş bir bebek gibi, annesine henüz gülmemiştir.
Her şeyden kopukum; nereye gideceğimi bilmiyormuşum gibi.
Kalabalık insanların fazlası var; yalnız ben her şeyini kaybetmiş bir adam gibiyim.
Sınırlı zekâya sahip bir adamım, bilgiden yoksunum.
Dünya insanları aydınlıkla dolu; yalnız ben karanlığa gömülmüş gibiyim.
Dünya insanları keskin zekâlıdır; yalnız benin aklım karışık ve bulanıktır.
Deniz gibi belirsizim; duracağım yeri bilmiyormuşum gibi süzülürüm.
Kalabalık insanların hepsinin yeteneği var; yalnız ben aptalım; kaba bir adam gibiyim.
Yalnız ben diğer insanlardan farklıyım, çünkü (tüm varlıkları) besleyen anneyi saygıyla anarım.

Notlar

G: 老子 Laozi, her türlü öğrenmeyi bırakmayı söylemiyor. Dünya insanlarını meşgul eden sığ öğrenmelerden bahsediyor. B: Edebiyat ve bilimleri inceleyenler, bilgilerinin yetersiz olmasından her zaman korkarlar. Bilgiyi dışarıda ararlar ve ilerlemelerinin yetersizliğinden sürekli üzüntü duyarlar. Ancak Aziz, ihtiyaç duyduğu her şeyi kendinde bulur ve bilmediği hiçbir şey yoktur; bu yüzden üzüntüden uzaktır.

E: Antik bilgelik arayışında olanlar, doğalarının içsel ilkelerini araştırmak için çalışırlardı. Bu ilkeler dışında zihinlerini hiçbir şeye uygulamazlardı. Buna 无为 wuwei uygulamak ve çalışmalarını herhangi bir çalışma olmaksızın sürdürmek denir. Ancak insanlar bu ilkeleri kaybettiklerinde, yozlaştılar ve dünyevi çalışmalara yöneldiler. Gösterişli bir görünüm gerçekliği söndürdü ve yerini aldı. Bilgi birikimi, kalplerini bozdu (mecazi olarak "boğdu"). Aslında bu (dünyevi) çalışmaların hiçbir faydası yoktur ve aksine sadece üzüntülerini artırır. Çalışmanın en asil amacı, doğamızı (ilkel saflığında korumak) beslemektir; doğayı beslemenin en iyi yolu, tüm engellerden kurtulmaktır. Ancak bugün dünyevi çalışmalar bizi dışsal şeylere bağlar ve doğal eğilimlerimizi kısıtlar. Bu, hastalığı artıracak ilaçlar almak gibi değil midir?

İnsan bu dünyevi çalışmalardan vazgeçsin ve onları beslemesin; o zaman üzüntüden uzak olabilir.

B: 唯 wei, hızlı bir şekilde söylenen bir "evet" (bir emir aldığınızda ve hemen yerine getirdiğinizde); bu sözcük saygılıdır. 哦 o sözcüğü, yavaş bir sesle söylenen bir "evet"tir (bir emir aldığınızda ve yerine getirmede acele etmediğinizde); bu sözcük saygısızlığı ifade eder. Her ikisi de yanıt vermek için kullanılan seslerdir ve bu açıdan birbirinden hafifçe farklıdır; ancak biri saygılı, diğeri saygısızlık ifade ettiği düşünüldüğünde, aralarında büyük bir fark vardır.

Buradan, bir saç telinin kalınlığında farklılık gösteren bazı şeylerin, sağladıkları faydalar veya neden olabilecekleri felaketler açısından büyük ölçüde farklı olabileceği görülmektedir. İnsan kötülükten kaçmak istiyorsa, en küçük hatalardan bile korkmaktan ve dikkatli olmaktan kaçınamaz.

Alternatif B: Akla uyulduğunda iyilik yapılır; akla karşı çıkıldığında kötülük yapılır. Bu iki şey aynı kalpten kaynaklanır ve bu açıdan aralarında küçük bir mesafe vardır. Ancak özel doğalarını karşılaştırırsak, büyük ölçüde farklı olduklarını görürüz.

Aynı yerde B: 老子 Laozi, Azizin ve sıradan insanın aynı şekilde çalışmaya adandığını ve bu açıdan birbirinden hafifçe farklı olduğunu göstermek istiyor. Ancak birinin azizliği ile diğerinin sıradan karakteri karşılaştırıldığında, aralarında büyük bir mesafe olduğunu görürüz.

B, E yorumcularına göre, 几何 jihe sözcüğü "ne kadar az!" anlamına gelir (yani, ünlem olmaksızın, çok az farklılık gösterirler, 不多 buduo); 何若 heruo sözcüğü ise "ne kadar büyük!" anlamına gelir (yani, ünlem olmaksızın, çok farklıdırlar).

Yorumcular, 老子 Laozi'nin korkulmasını önerdiği şeyler konusunda hemfikir değildir. A'ya göre, (dünyevi) çalışmalardan vazgeçmeyen bir prensi korkmak gerekir; 李斯 Li Si'ye göre ise, yaşamdan ve ölümden korkmak gerekir.

D: Yasaları ve cezaları korkar.

H: Müzik, zevk, zenginlik ve lüks, yaşamımızı tüketen ve 道 Dao'yu zedeleyen şeylerdir. Bunlar, çağın insanlarının korkması gereken şeylerdir. Ben de onlardan korkmalı ve uzak durmalıyım.

苏子由 Su Ziyou: Aziz dünyevi şeylere bağlı olmasa da, çağın yasalarını hor görmez, görevlerini ihmal etmez, akıl ilkelerini ihlal etmez. Dünyada veya yönetimde herhangi bir konumda olursa olsun, tüm imparatorluk onun diğer insanlardan nasıl farklı olduğunu göremez.

Ben 河上公 Heshang Gong ve H'nin yorumuyum. 佯 yang (halk arasında orta) sözcüğü burada "durmak, sona ermek" anlamına gelir. Bu anlam 辨字典 Bianzidian sözlüğünde de bulunur.

Bu anlam E yorumundan alınmıştır.

Kelimenin tam anlamı: "Öküzün tadını çıkaran biri gibi, yani öküz etiyle şölen yapan biri". B: İnsanlar, damak zevklerini tatmin etmek için öküz etine can atarlar; ilkbaharda, gözlerini tatmin etmek için yüksek bir kuleye çıkarlar.

A: Duygularım ve arzularım henüz ortaya çıkmadı. E: 兆 zhao sözcüğü, "en hafif, en zayıf hareket ve fiil anlamında, zayıf ve neredeyse algılanamaz bir hareket göstermek, zayıf bir şekilde görünmek" anlamına gelir, kaplumbağa kabuğundaki ince çatlaklar gibi (kehanet için yakılan).

E: Bir bebek gülümseyebildiğinde, duyguları doğar ve kalbi harekete geçmeye başlar. 老子 Laozi, kalabalığın dış nesneleri şiddetle arzuladığını ve sevinçlerini kontrol edemediğini; yalnızca onun sakin bir kalbi olduğunu ve en hafif duyguyu bile henüz yaşamamaya başladığını; kalabalığın sevinciyle sevinmeyi bilmediğini söyler.

E: 井井 jingjing sözcüğü, "(dünyevi şeylere) durmamak ve bağlanmamak" anlamına gelir. H: Kalbim hiçbir şey istemez; tüm bağlardan özgürdür. Boş bir kalple dünyada dolaşırım, kırılan halatı olan bir gemi gibiyim.

E: Kalabalık insanların çok şeyi var; hepsinin fazlası var. Ama benim hiçbir şeyim yok. Tek başıma, sahip olduğu şeyleri kaybetmiş bir adam gibiyim. Ancak sahip olmak bir illüzyondur; hiçbir şeye sahip olmadığınızda gerçek zenginliklere sahipsinizdir. ("Hiçbir şeye sahip olmamak" ifadesi dünyevi şeylere atıfta bulunur; "gerçek zenginliklere sahip olmak" ise, duyusal şeylerden tamamen arınmış bilgenin içsel zenginliklerine denir.)

E: 浑浑 hunhun ifadesi, "bilgisiz, cahil" anlamına gelir.

H, E: 闷闷 menmen (halk arasında üzgün) sözcüğü burada "karışık, bulanıklık" anlamına gelir.

A: Nehirler ve denizler gibi belirsizim; sınırlarımı kimse bilmez. C: Mükemmel insanın kalbinin sınırı yoktur; (diyor 苏子由 Su Ziyou) uzak kıyıları keşfedilemeyen bir deniz gibidir.

C: Boş bir gemi gibi suların akışına göre süzülürüm, rüzgârla sürüklenen bir yaprak gibiyim.

役 yi (halk arasında kullanmak) sözcüğü, B yorumu ve birçok diğerinde 能 neng "yetenek" olarak çevrilmiştir.

Alternatif E: 役 yi, 为 wei "eylemde bulunmak" anlamına gelir. Tüm insanlar eylemde bulunur (无为 wuwei'nin zıddı).

E: Kırsal bir adam gibiyim, kaba ve kırsal görünüşlü bir adam (kültürlü şehir insanlarının aksine).

Yani, 道 Dao. E, G'ye göre, 食 shi, "yemek" sözcüğü burada 饲 si, "beslemek" olarak okunmalıdır.

E: 饲母 simu ifadesi, 乳母 rumu "süt anne" ile aynı anlamdadır. Aynı yerde. Tüm varlıklar, doğmak (ve yaşamak) için 道 Dao'nun yardımına ihtiyaç duyar. Bu yüzden ona tüm varlıkların annesi denir. Buradan 饲母 simu "en iyi besleyici" adı gelir.

Varlıkların besleyicisini (yani 道 Dao) saygıyla anarım (aynı yerde). İşte kalabalık insanların yapmadığı ve benim yapmayı sevdiğim şey budur. İşte benim onlardan farkım budur.

李斯 Li Si: Gerçekten aptal bir adam değilim. Kalabalığın aksine, temel olanı (özü) bilir, kaynağa nüfuz ederim, dünyevi şeylerin akıntısına kapılmam. Buna "tüm varlıkları besleyen anneyi saygıyla anmak" derim.