Rozdział 24 Laozi

Tekst chiński

企qǐ者zhě不bù久jiǔ，跨kuà者zhě不bù行xíng，自zì见xiàn不bù明míng，自zì是shì不bù彰zhāng，自zì伐fá无wú功gōng，自zì矜jīn不bù长cháng。
其qí在zài道dào，曰yuē余yú食shí赘zhuì行xíng，物wù或huò有yǒu恶wù之zhī，故gù有yǒu道dào不bù处chǔ。

Tłumaczenie

Kto stoi na palcach, nie może długo stać; kto stawia zbyt duże kroki, nie może chodzić.
Kto trzyma się swoich poglądów, nie jest mądry.
Kto sam siebie chwali, nie błyszczy.
Kto się chełpi, nie ma zasług.
Kto się wywyższa, nie przetrwa długo.
Z punktu widzenia Dao takie zachowanie porównuje się do resztek jedzenia lub brzydkiego guza, które wzbudzają w ludziach ciągłą odrazę.
Dlatego ten, kto posiada Dao, nie trzyma się tego.

Uwagi

Kto stoi na palcach, chce widzieć dalej; kto stawia duże kroki, chce iść szybciej. Te dwie metafory mają pokazać, że kto się wywyższa, kto stara się być wielki (chełpiąc się), nie przetrwa długo.

Ten rozdział jest kontynuacją poprzedniego. Tak jak ci, którzy lubią dyskutować, nie przetrwają długo, tak ci, którzy stoją na palcach lub stawiają duże kroki, nie mogą długo stać ani chodzić. Autor chce w ten sposób podkreślić błąd tych, którzy starają się zwyciężyć swoją mądrością.

Kto stoi na palcach, chce tylko być wyższy od innych; nie wie, że nie może tak długo stać. Kto stawia duże kroki, chce tylko wyprzedzić innych; nie wie, że nie może tak długo chodzić.

Autor używa łatwych do zrozumienia metafor, aby udowodnić aksjomaty, które przytacza później.

Wyobraża sobie, że inni ludzie w cesarstwie nie dorównują mu. Dlatego nie może skorzystać z ich zdolności lub talentów. Dlatego nie jest mądry (自见不明 zì xiàn bù míng).

Kto sam siebie chwali z pewną stronniczością (i wini innych), wyobraża sobie, że inni nie mają tyle zdolności co on; dlatego nie może skorzystać z ich talentów. Dlatego nie błyszczy (自是不彰 zì shì bù zhāng).

Kto chełpi się swoimi zasługami, obawia się, że nie zostanie doceniony przez ludzi, a ludzie wręcz go pogardzają. Dlatego nie ma zasług (lub traci swoje zasługi) (自伐无功 zì fá wú gōng).

Kto się wywyższa (kto powołuje się na swoją zdolność) wyobraża sobie, że inni nie dorównują mu (自矜 zì jīn).

Tacy ludzie lubią zwyciężać innych. Nie tylko nie zdobywają zasług, ale także szybko ściągają na siebie śmierć (不长 bù zhǎng).

Przetłumaczyłem słowa 余食赘行 yú shí zhuì xíng według wyjaśnienia 释德清 Shì Déqīng: słowo 行 xíng (potocznie: chodzić lub działać) należy czytać tak, jakby było 形 xíng „ciało”. Dawniej te dwa słowa były używane zamiennie. Takie czytanie jest również zalecane przez komentatora C.: „Jak resztki jedzenia (余食 yú shí), jak guz na ciele (赘行 zhuì xíng)”. Są to rzeczy, których wszyscy ludzie się brzydzą (resztki jedzenia i guzy to rzeczy, których wszyscy ludzie nienawidzą).

W drugim zdaniu rozdziału IV 河上公 Héshàng Gōng tłumaczy słowo 或 huò (potocznie: może, ktoś) jako „ciągłe”.

Człowiek, który posiada Dao, pozostaje pokorny; koniecznie nie trzyma się (nie podąża za) tym zachowaniem, które 老子 Lǎozǐ potępia.