ปินอิน

พินอิน (pinyin) คือระบบถอดเสียงภาษาจีนกลางอย่างเป็นทางการ พินอินใช้ตัวอักษรละตินแต่ไม่ได้อ่านเหมือนภาษาไทยหรือฝรั่งเศส ดังนั้นจำเป็นต้องฝึกอ่านให้ถูกต้อง

โทนเสียงของพินอิน

ในภาษาจีนกลาง แต่ละพยางค์สามารถมีเสียงวรรณยุกต์ (โทน) ได้ 5 แบบ:

- โทนที่ 1: mā 妈 (แม่) คือโทนเสียงสูงคงที่ (55)
- โทนที่ 2: má 麻 (ป่าน) คือโทนเสียงสูงขึ้น (35)
- โทนที่ 3: mǎ 马 (ม้า) คือโทนเสียงต่ำ-ขึ้น (214)
- โทนที่ 4: mà 骂 (ด่า) คือโทนเสียงตก (51)
- โทนที่ 5: ma 吗 (คำแสดงคำถาม) คือโทนเสียงเบา/กลาง (โทนกลาง, ton neutre)
 

 

วรรณยุกต์ (โทน) ของพินอินจะใส่ไว้บนสระ โดยวางบนสระหลัก (ในภาษาจีนแยกเป็นอักษรนำ, สระหลัก, และอักษรตาม) โดยทั่วไปลำดับความสำคัญคือ a, o, e, u, i เช่น mǎi, huā, jiā, dōu, shuō, què, suì, xiě แต่ถ้าเป็น "u" กับ "i" วรรณยุกต์จะอยู่บนตัวที่สองเสมอ: iū, uī

พยัญชนะในพินอิน

พยัญชนะ F, L, M, S และสระ Y ในพินอิน ออกเสียงเหมือนภาษาไทย/อังกฤษ (เหมือนฝรั่งเศส)

ภาษาไทยและฝรั่งเศสมีพยัญชนะเสียงก้อง (เช่น B, D, G) กับเสียงไม่ก้อง (P, T, K) เหมือนกัน

ในภาษาจีนจะแยกระหว่างเสียงไม่ก้อง กับเสียงไม่ก้องแต่มีลมหายใจแรง (aspirated - มีลมพ่นออกมา) ปัญหาคือพยัญชนะเสียงไม่ก้องของจีน (B, D, G) ในพินอินจะออกเสียงเหมือน P, T, K ภาษาไทย/ฝรั่งเศส

ตารางเปรียบเทียบพยัญชนะเสียงไม่ก้องกับเสียงมีลม (aspirated) ในพินอิน:

H ในพินอินออกเสียงเหมือนตัว "ฮ" หรือคล้าย jota ในภาษาสเปน
W ออกเสียงเหมือนภาษาอังกฤษ หรือคล้าย "ว" ของไทย หรือ "วา" ในฝรั่งเศส/อังกฤษ
ระวัง! R ในพินอินออกเสียงคล้ายเสียง "จ" ในฝรั่งเศส/ไทย แต่ลิ้นม้วนไปด้านหลังมากกว่า

ในภาษาจีน พยัญชนะบางตัวออกเสียงโดยใช้ปลายลิ้น ส่วนบางตัว (ที่ไม่มีในฝรั่งเศส/ไทย) ใช้หลังลิ้น (ปลายลิ้นอยู่หลังฟันล่าง)

สระในพินอิน

A ในพินอินออกเสียงเหมือน "อะ" ในไทย เช่น ya, wa, la, ma,...

O ออกเสียงคล้าย O ไทย/ฝรั่งเศส แต่ให้มีเสียง "อู" เล็กน้อยก่อน O เช่น MO = 'มูโอ', PO='พูโอ'

E ออกเสียงปากเปิดกว้าง คล้าย "เออะ" หรือ "เออ" ในไทย เช่น le, me, te, ...
ถ้ามี Y, I หรือ U นำหน้า E จะออกเสียงเหมือน "เอ" เช่น xue, xie, ye, jie,...

I ออกเสียงเหมือน "อี" หรือ "อึ" เบาๆ หลังพยัญชนะกลุ่มชวน (S, SH, C, CH, Z, ZH, R): SI = 'ซึ', SHI = 'ฉือ', RI = 'จือ'
ถ้าตามหลังพยัญชนะอื่นจะออกเสียง "อี" เช่น mi, ni, li,...

U มีสองเสียง ถ้าตามหลัง Y, J, Q, X หรือถ้ามี "ü" (อูมีจุด) ให้ออกเสียงเหมือน "อว"/"อือ" ในไทย/ฝรั่งเศส
ถ้าไม่มีจุดและตามหลังพยัญชนะอื่นให้ออกเสียง "อู" เช่น wu, mu, lu,...

สระผสมในพินอิน:

OU ออกเสียง "โอ" ตามด้วย "เออ" เล็กน้อย เช่น DOU = 'โตเออ', LOU = 'โลเออ',...

AN ออกเสียง "แอน" เหมือนภาษาไทย/ฝรั่งเศส แม้จะอยู่หลัง U แต่ IAN ออกเสียง "เอียน"

EN ออกเสียง "เอิน" หรือ "เอิน" เหมือน "เยิน" ในไทย/ฝรั่งเศส

IN ออกเสียง "อิน" แบบภาษาอังกฤษ

UN ออกเสียง "อูเอน" (มีเสียง "เอ" เบาๆ ระหว่าง อู กับ น)

AI ออกเสียง "ไอ" เหมือนไทย/ฝรั่งเศส

EI ออกเสียง "เอย" หรือ "เอ" ยาวแบบ "เอ้ย"

UI ออกเสียงระหว่าง "เว" กับ "วี่" หรือ "อุเวอี"

สระ + NG ออกเสียงแบบภาษาอังกฤษ เช่น ANG, ING, ENG, ONG เสียง "ง" ที่ท้ายต้องไม่เด่นมาก

การเปลี่ยนแปลงโทนเสียงในพินอิน

วรรณยุกต์ของแต่ละพยางค์อาจเปลี่ยนไปขึ้นอยู่กับวรรณยุกต์ของพยางค์รอบข้าง

ถ้าสองคำที่เป็นโทน 3 อยู่ติดกัน โทน 3 แรกจะเปลี่ยนเป็นโทน 2 เช่น nǐhǎo => níhǎo
การเปลี่ยนนี้เกิดเฉพาะเวลาพูด แต่ปกติไม่ได้เขียนเปลี่ยน

โทน 3 จะลดเสียงลง (21) ถ้ามีอีกพยางค์ตามหลัง แต่ถ้าอยู่เดี่ยวๆ จะเป็นโทนเต็ม (214)

คำปฏิเสธ 不 bù จะเป็นโทน 4 ถ้าอยู่เดี่ยวหรือนำหน้าโทน 1, 2, 3 แต่ถ้านำหน้าโทน 4 จะกลายเป็นโทน 2: bú qù, bú dà,...

ตัวเลข "หนึ่ง" 一 yī โดยปกติเป็นโทน 1 แต่ถ้านำหน้าโทน 4 จะกลายเป็นโทน 2: yí gè, yí xià ถ้านำหน้าโทนอื่นจะเป็นโทน 4: yì tiān, yì qǐ, yì zhí