Rozdział 21 Laozi

Tekst chiński

孔kǒng德dé之zhī容róng，唯wéi道dào是shì从cóng。
道dào之zhī为wéi物wù，唯wéi恍huǎng唯wéi忽hū。
忽hū恍huǎng中zhōng有yǒu象xiàng，恍huǎng忽hū中zhōng有yǒu物wù。
真zhēn冥míng中zhōng有yǒu精jīng，其qí精jīng甚shèn真zhēn，其qí中zhōng有yǒu信xìn。
自zì古gǔ及jí今jīn，其qí名míng不bù去qù，以yǐ阅yuè众zhòng甫fǔ。
吾wú何hé以yǐ知zhī众zhòng甫fǔ之zhī然rán？
以yǐ此cǐ。

Tłumaczenie

Postacie widzialne Wielkiej Cnoty emanują wyłącznie z Dao.
Oto jaka jest natura Dao.
Jest mgliste, jest niejasne.
Jak niejasne, jak mgliste!
W jego wnętrzu są obrazy.
Jak mgliste, jak niejasne!
W jego wnętrzu są istoty.
Jak głębokie, jak mroczne!
W jego wnętrzu jest duchowa esencja. Ta duchowa esencja jest głęboko prawdziwa.
W jego wnętrzu znajduje się nieomylne świadectwo (tego, czym jest); od czasów starożytnych aż po dziś dzień, jego imię nie zniknęło.
On daje początek (narodziny) wszystkim istotom.
Jak wiem, że tak jest ze wszystkimi istotami? (Wiem to) przez Dao.

Uwagi

To znaczy, wszystkie istoty widzialne. E: Słowo 孔 kǒng oznacza „wielki”. Od nieba i ziemi po 万物 wànwù, wszystkie rzeczy, które mają ciało, postać i mogą być widziane, wszystkie te rzeczy, mówię, są widzialnymi postaciami (dosł. „ciało i postać”) Wielkiej Cnoty (czyli 道 Dào). Wyłącznie z 道 Dào pochodzą.

苏子由 Sū Zǐyóu: 道 Dào nie ma ciała. Kiedy zaczęło krążyć (we wszechświecie), stało się Cnotą, a wtedy przybrało postać. Dlatego Cnota jest manifestacją 道 Dào. Można stąd wnioskować, że postacie (postacie zmysłowe) wszystkich istot są manifestacją 道 Dào w stworzeniach.

E: Cztery epitety 恍 huǎng, 惚 hū, 杳 yǎo, 冥 míng „mgliste, niejasne, głębokie, mroczne” zawierają również ideę niewidzialności.

A, C: Ono samo jest wzorem i obrazem wszystkich istot.

E: 道 Dào nie ma ani ciała, ani widzialnej postaci. Jednak mimo że nazywa się je niecieleśnym, w jego wnętrzu rzeczywiście zawierają się istoty. C: Dostarcza substancji wszystkim istotom.

B: „In medio ejus est spiritus”. C: Jest czyste, jest jednością i nieskażone; jest bez upiększeń i ozdób. E: Jest doskonale prawdziwe i wolne od fałszu.

E: Słowa 有信 yǒuxìn oznaczają „zawierać w sobie prawdziwe świadectwo i nie zawodzić”. Alternatywnie 苏子由 Sū Zǐyóu: (Jest wierne) i nie oszukuje nas. 刘骏夫 Liú Jùnfū: Jest wierne i nie zawodzi; jest wieczne i niezmienne.

E: Wśród wszystkich istot nigdy nie było takiej, która by nie przeszła, czyli nie miała końca. 道 Dào jest jedyną istotą, o której mówi się, że nie przemija (dosł. „nie odchodzi”).

B: W przeszłości nie miało początku; w przyszłości nie będzie miało końca. Zawsze było niezmienne. Nie zmienia się i zachowuje wiecznie; dlatego 老子 Lǎozǐ mówi: Jego imię nie zniknęło.

E: Słowo 阅 yuè oznacza liczenie ludzi wychodzących pojedynczo przez bramę. 老子 Lǎozǐ porównuje 道 Dào do bramy, przez którą przechodzą wszystkie istoty, aby dojść do życia. To słowo wskazuje, że wszystkie istoty przyszły jedna po drugiej przez Drogę (przez 道 Dào); ale 道 Dào nie odchodzi z nimi. Dlatego 老子 Lǎozǐ mówi: Od czasów starożytnych aż po dziś dzień, jego imię nie zniknęło.

Tamże. Wyrażenie 众甫 zhòngfǔ odnosi się do nieba i ziemi oraz wszystkich istot. 李斯 Lǐ Sī i niektórzy inni interpretatorzy wyjaśniali 阅 yuè jako „widzieć”, a słowo 父 fù jako „początek”. — „Oto jak Święty może zobaczyć (阅 yuè) początek (父 fù) wszystkich (众 zhòng) istot i wiedzieć, skąd pochodzą...”

Czytelnik zauważy, że to wyjaśnienie 阅 yuè zobowiązywałoby go do odnoszenia tego czasownika do Świętego, a nie do 道 Dào, jak uczyniliśmy to na podstawie przykładu 司马迁 Sīmǎ Qiān (E).

E: Dzięki jakiej sztuce to wiem? Wiem to wyłącznie przez 道 Dào. Istotnie, ponieważ wszystkie razem pochodzą z 道 Dào, gdy posiadam matkę, znam jej dzieci. — Słowo „matka” odnosi się do 道 Dào, a słowo „dzieci” do istot, które z niego pochodzą.