Hoofdstuk 2 van de Laozi

Chinese tekst

天tiān下xià皆jiē知zhī美měi之zhī为wéi美měi, 斯sī恶è已yǐ; 皆jiē知zhī善shàn之zhī为wéi善shàn, 斯sī不bù善shàn已yǐ.
故gù有yǒu无wú相xiāng生shēng, 难nán易yì相xiāng成chéng, 长cháng短duǎn相xiāng形xíng, 高gāo下xià相xiāng倾qīng, 音yīn声shēng相xiāng和hè, 前qián後hòu相xiāng随suí.
是shì以yǐ圣shèng人rén处chǔ无wú为wéi之zhī事shì, 行xíng不bù言yán之zhī教jiào, 万wàn物wù作zuò焉yān而ér不bù辞cí, 生shēng而ér不bù有yǒu, 为wéi而ér不bù恃shì, 功gōng成chéng而ér弗fú居jū.
夫fú惟wéi弗fú居jū, 是shì以yǐ不bù去qù.

Vertaling

In de wereld, wanneer alle mensen schoonheid als schoonheid kennen, verschijnt lelijkheid.
Wanneer alle mensen goedheid als goedheid kennen, verschijnt kwaad.
Daarom brengen zijn en niet-zijn elkaar voort.
Moeilijk en gemakkelijk vullen elkaar aan.
Lang en kort definiëren elkaar.
Hoog en laag zijn van elkaar afhankelijk.
Toon en stem harmoniseren met elkaar.
Voorafgaand en volgend volgen elkaar.
Daarom handelt de Wijze door niet-handelen.
Hij onderwijst zonder woorden.
Alle dingen ontstaan, en hij wijst ze niet af.
Hij schept maar bezit niet.
Hij handelt maar verwacht niet.
Wanneer zijn werk voltooid is, blijft hij er niet bij.
Juist omdat hij er niet bij blijft, verlaat het hem nooit.

Notities

E: In de oudheid waren alle mensen rechtvaardig en wisten niet dat ze 义yì "rechtvaardigheid" beoefenden. Ze hielden van elkaar en wisten niet dat ze 仁rén "menselijkheid" beoefenden. Ze waren oprecht en wisten niet dat ze 信xìn "oprechtheid" beoefenden. Ze hielden hun beloftes en wisten niet dat ze trouw in woorden beoefenden. De reden hiervoor is: alle mensen waren gelijkelijk goed en deugdzaam; daarom wisten ze niet hoe ze de nuances van deugden moesten onderscheiden (letterlijk, "ze wisten niet dat morele schoonheid en goedheid, τό καλόν, τό αγαθόν, verschillend waren"). Maar in latere eeuwen leerde het verschijnen van ondeugd hen voor het eerst om morele schoonheid te herkennen; het verschijnen van kwaad leerde hen voor het eerst om goedheid te herkennen. Toen de tijd verder bedorven raakte, straalden schoonheid en goedheid nog helderder.

E: De volgende vergelijkingen zijn bedoeld om te laten zien dat morele schoonheid en ondeugd, goed en kwaad elkaar benadrukken door hun tegenstelling (letterlijk, "geven elkaar vorm") en hun ongelijkheid en verschil tonen.

老子Lǎozǐ bedoelt dat, zodra men morele schoonheid ziet, men het bestaan van ondeugd herkent (letterlijk, "丑chǒu"). Zodra men goedheid opmerkt, herkent men het bestaan van kwaad. De mens moet zijn hart in duisternis houden en zijn natuur vernieuwen; morele schoonheid en ondeugd, goed en kwaad vergeten. Als hij niet meer denkt aan morele schoonheid, zullen er geen ondeugdelijke daden meer voor hem zijn; als hij niet meer denkt aan goedheid, zullen er geen slechte daden meer voor hem zijn.

A: Door 有yǒu "zijn" te zien, krijgt men een idee van 无wú "niet-zijn".

B: 无wú "niet-zijn" brengt 有yǒu "zijn" voort; 有yǒu "zijn" brengt 无wú "niet-zijn" voort. Wezens, die niet eeuwig kunnen bestaan, keren uiteindelijk terug naar 无wú.

B: Als er geen moeilijke dingen (难nán) waren, zouden we geen gemakkelijke dingen (易yì) kunnen doen; als er geen gemakkelijke dingen (易yì) waren, hoe zouden we dan moeilijke dingen (难nán) kunnen doen? Het gemakkelijke ontstaat uit het moeilijke; het moeilijke ontstaat uit het gemakkelijke.

B: Men herkent dat iets kort (短duǎn) is door het te vergelijken met iets langs (长cháng), en vice versa. 刘戬夫Liú Jiǎnfū: Wanneer men de lengte van het been van een kraanvogel (鹤hè) heeft gezien, herkent men hoe kort het been van een eend (鸭yā) is, en vice versa.

B: Als ik naar een hoogte (高gāo) klim en naar beneden kijk, merk ik hoe laag de grond (低dī) is. Als ik in een vlakte ben en omhoog kijk, ben ik onder de indruk van de hoogte (高gāo) van een berg.

B: Zonder kennis van tonen (音yīn) zouden we stemmen (声shēng) niet kunnen harmoniseren; zonder stem zouden we geen tonen kunnen vormen.

Volgens C zou deze passage betrekking hebben op de stem (声shēng) en de echo (响xiǎng) die terugkaatst uit de diepte van een diep dal.

B: Door te zien dat deze man voor mij (前qián) loopt, herken ik dat hij mij voorgaat en dat ik hem volg; door hem achter mij (后hòu) te zien, herken ik dat ik hem voorga en dat hij mij volgt. De achterste positie ontstaat uit de voorste positie; de voorste positie ontstaat uit de achterste positie.

E: De Wijze (圣人shèngrén) gebruikt de 道Dào om de wereld te veranderen. Zijn bezigheden bestaan uit 无为wúwéi "niet-handelen"; zijn instructies bestaan uit 不言bùyán "niet spreken, stilte" (dat wil zeggen (C) hij onderwijst door voorbeeld en niet door woorden). Hij cultiveert het essentiële en vertrouwt niet op het secundaire. De wereld verandert en imiteert hem. Zij die niet deugdzaam zijn, hervormen hun gewoonten, en de uitstekende deugd gaat over in de zeden.

A: Elk van hen beweegt (om geboren te worden); hij weigert hen niets en stopt hun ontwikkeling niet. E: Alle wezens worden geboren door de steun van de Wijze (圣人shèngrén) aan te roepen. Hij kan hen alles geven wat ze nodig hebben en wijst hen niet af.

E: Hij kan hen doen geboren worden (生shēng) en beschouwt hen niet als zijn eigendom.

E: Hij kan hen maken tot wat ze zijn, maar hij rekent nooit op hen voor winst.

E: Wanneer zijn verdiensten voltooid zijn, beschouwt hij ze tot het einde van zijn leven alsof ze vreemd voor hem zijn en houdt hij zich er niet aan vast. — A: Hij schept niet op over zijn capaciteiten.

E: Hij houdt zich niet vast aan zijn verdienste (功gōng); daarom heeft hij verdienste. Als hij zich aan zijn verdienste zou vasthouden, als hij erover zou opscheppen, zou hij ze volledig verliezen.

Aliter A: Geluk (福fú) en deugd (德dé) bestaan voortdurend; ze verlaten hem nooit.