Hoofdstuk 19 van de Laozi

Chinese tekst

绝jué圣shèng弃qì智zhì，民mín利lì百bǎi倍bèi;
绝jué仁rén弃qì义yì，民mín复fù孝xiào慈cí;
绝jué巧qiǎo弃qì利lì，盗dào贼zéi无wú有yǒu.
此cǐ三sān者zhě，为wéi文wén不bù足zú，故gù令lìng有yǒu所suǒ属shǔ：见jiàn素sù抱bào朴pǔ，少shǎo私sī寡guǎ欲yù.

Vertaling

Als je heiligheid en wijsheid afwijst, zal het volk honderdmaal meer voordeel hebben.
Als je menselijkheid en rechtvaardigheid afwijst, zal het volk terugkeren naar kinderlijke piëteit en vaderlijke genegenheid.
Als je slimheid en winst afwijst, zullen dieven en rovers verdwijnen.
Wijs deze drie dingen af en besef dat schijn niet genoeg is.
Daarom toon ik de mensen waar ze zich aan moeten hechten.
Laat hen streven naar het tonen van hun eenvoud, het behouden van hun zuiverheid, weinig persoonlijke belangen en weinig verlangens.

Notities

Zie hst. III en XLV. H: Het waren de wijzen uit de middenoudheid die voorzichtigheid, menselijkheid en rechtvaardigheid gebruikten om het volk te regeren. Maar de beoefening van deze deugden veronderstelt een activiteit die 老子 Lǎozǐ afkeurt en waarvan het misbruik tot wanorde kan leiden. Als men het bestuur uit de hoge oudheid wil herleven, moet men niet-handelen beoefenen, en het rijk zal zichzelf zuiveren. 素朴 Sùpǔ: Menselijkheid en rechtvaardigheid leren kinderlijke piëteit en vaderlijke genegenheid. Maar toen deze verzwakten, leenden mensen de maskers van menselijkheid en rechtvaardigheid voor verachtelijke belangen. We zagen zonen die hun vaders niet gehoorzaamden en vaders die hun zonen tiranniseerden. Als je stopt met hen te onderwijzen, zal het volk van nature terugkeren naar de kinderlijke piëteit en vaderlijke genegenheid die de hemel in hen heeft gelegd. Hetzelfde geldt voor voorzichtigheid en slimheid, die bedoeld zijn om bij te dragen aan de vrede en het voordeel van de mensen. Wanneer hun ware karakter verzwakt, worden ze gebruikt om straffeloos de wetten te overtreden of om handig van anderen te stelen. Volgens 列子 Lièzǐ keurt 老子 Lǎozǐ het bezit van deze kwaliteiten niet af, zolang ze in ons geconcentreerd zijn. Hij verwerpt alleen de ijdele vertoning en het misbruik ervan door bepaalde mensen; hij denkt dat degenen die ze echt bezitten, ze niet naar buiten tonen, en dat degenen die ze tonen, alleen de schijn en niet de werkelijkheid bezitten.

E en alle commentatoren voegen de woorden "men moet afzien (van deze drie dingen)" toe, die zijn (C): 1° heiligheid en wijsheid; 2° menselijkheid en rechtvaardigheid; 3° slimheid en winst. Men moet (ibid.) afzien van alles wat slechts een schone schijn heeft.

Letterlijk: Jubeo homines habere (id) cui adhæreant, dat wil zeggen (C): Ik wil dat mensen zich alleen hechten aan eenvoud en zuiverheid, en zich inspannen (B) om weinig verlangens te hebben.

E: Waarom wijst de Heilige deze drie dingen af wanneer hij regeert? Omdat ze in tegenspraak zijn met de werkelijkheid (hier betekent werkelijkheid het daadwerkelijke bezit van deze kwaliteiten). De werkelijkheid is het belangrijkste, de schijn (dat wil zeggen de uiterlijke verschijning van deze kwaliteiten) is slechts bijzaak. Wie zich toelegt op (het tonen van) de schijn (van een kwaliteit) verliest de werkelijkheid; wie het bijzondere najaagt, verliest het belangrijkste. Wie het belangrijkste en de oprechtheid waardeert, heeft een solide deugd die lang kan bestaan. Een boom die alleen bloemen geeft en geen vruchten voortbrengt, biedt slechts een zwak en vluchtig voordeel; hij is bijna nutteloos. Alles wat gezegd is, toont duidelijk aan dat schijn niet genoeg is (毕静 Bìjìng) om het rijk goed te besturen.

E: Het woord 素 sù betekent "eenvoudig, zonder versiering". Het woord 朴 pǔ betekent "hout dat nog niet bewerkt is". Deze twee woorden worden hier figuurlijk gebruikt. 显素 Xiǎnsù "de werkelijkheid (van zijn deugd) naar buiten tonen, er geen versieringen aan toevoegen (dat wil zeggen, het in al zijn eenvoud laten verschijnen)"; 抱朴 Bàopǔ "zijn innerlijke zuiverheid behouden (de zuiverheid van zijn deugd), niet toestaan dat deze naar buiten verspreidt".

Volgens de meeste commentatoren zijn deze twee zinsdelen, zoals de volgende twee, afhankelijk van het woord 著 zhuó "zich hechten aan". Maar de uitlegger 毕静 Bìjìng ziet de laatste twee ideeën als een gevolg van de eerste twee: als ze hun eenvoud tonen, als ze hun zuiverheid behouden, dan zullen ze weinig 私 sī "persoonlijke belangen" en weinig 欲 yù "verlangens" hebben.

Commentator E relateert het woord 私 sī "persoonlijke belangen" aan de berekeningen van ambitie of hebzucht, en het woord 欲 yù "verlangens" aan zinnelijke begeren.